Autor artykułu: Joanna Marciszewska, dietetyk
Nasze życie kształtowane jest przez umiejętność regulacji głodu i sytości. Wydaje się oczywiste, że ważne są regularne posiłki i unikanie głodu. Niedobór kilokalorii może spowodować utratę wagi, a nadmiar spowoduje jej przyrost. Możesz policzyć energię w swoim menu i znaleźć wzory matematyczne, które pozwolą Ci obliczyć dokładną liczbę kalorii potrzebnych Twojemu organizmowi.
Ale jeśli spojrzymy 200 lat w przeszłość to zobaczymy, że ta świadomość, którą teraz uznajemy za oczywistą, narodziła się dopiero niedawno. To prawda, że kilokalorie zostały po raz pierwszy ustalone w XIX wieku. Jednak nauka związana z utrzymaniem zdrowej wagi powstała dopiero w XX. To niesamowite, że pomimo całej wiedzy, jaką posiadamy na temat utrzymania zdrowej wagi, problem otyłości z roku na rok wciąż rośnie. Jak nasi przodkowie decydowali o tym, jak duże powinny być ich posiłki?
Dlaczego jesteś głodny?
Mechanizmy, które ludzki organizm stworzył, aby kontrolować głód, sytość i inne funkcje organizmu, chronią nas nie tylko przed otyłością, ale także przed niedowagą. Bez ich skuteczności nasz gatunek wyginąłby w czasach, gdy poszukiwanie pożywienia było trudne i uciążliwe. Zwiększony apetyt, który jest efektem diety odchudzającej, skłania nas do nawracających myśli, które skłaniają nas do poszukiwania jedzenia. Mogą one być czasem frustrujące, ale gdyby nie były, to w czasach niedoboru w przeszłości zapominalibyśmy o jedzeniu. Ponieważ jedzenie jest niezbędne do przetrwania, ważne jest, aby zrozumieć, jak utrzymać chęć jedzenia. Są one złożone i nie opierają się na jednej czy dwóch zależnościach. Tak więc następnym razem, gdy poczujemy głód, możemy być pewni, że istnieje wiele biologicznie aktywnych substancji.
Piękne czasy... dla... rozwoju otyłości
Nasze ciała dążą do utrzymania zdrowej równowagi pomiędzy kaloriami spożywanymi a kaloriami przyjmowanymi w warunkach fizjologicznych. Oznacza to, że nasze ciała mają naturalną zdolność do utrzymania zdrowej wagi. Należy zauważyć, że nasze środowisko jest bardzo korzystne pod względem dostępności żywności. Łatwo zauważyć różnicę w ilości żywności, którą możemy kupić w lokalnych sklepach lub we własnych kuchniach w porównaniu z tym, co było dla nas dostępne kilkaset lat temu. Jest oczywiste, że środowisko, w którym żyjemy, sprzyja otyłości. Żywność (w tym wysokokaloryczna) jest łatwo dostępna i tania. Istnieje wiele produktów, które możemy zjeść bez żadnego przygotowania. Jesteśmy stale otoczeni przez kuszące pokusy, niezależnie od tego, czy przechodzimy obok pizzerii, robimy zakupy, czy spotykamy się z przyjaciółmi, którzy przygotowali wiele pysznych przekąsek. Łatwo zauważyć, dlaczego mechanizmy kontrolujące apetyt, które powstały w czasach polowań przed obiadem, czasami nie są w stanie powstrzymać nas przed zjedzeniem zbyt dużej ilości jedzenia.
O tym, jak ograniczyć podjadanie między posiłkami pisaliśmy. Jak ograniczyć słodycze i jak zmotywować się do zaprzestania podjadania. Część I
Photo by Tara Evans at UnsplashCo powoduje wzmożony głód?
Wygląd, smak i zapach jedzenia to czynniki, które mogą wywołać uczucie głodu. Zjawisko wzmożonego apetytu jest znane wszystkim po obejrzeniu kuszących wypieków w cukierni, czy otoczeniu pysznymi zapachami. Trudniej jest oprzeć się pokusie zjedzenia dodatkowych przekąsek, gdy jesteśmy otoczeni takimi bodźcami. Skojarzenia mogą również wpływać na to, jak bardzo czujemy się głodni. Przykładem może być przygotowywanie przekąsek dla gości ????), nawet jeśli jesteśmy najedzeni. Innym przykładem jest sytuacja, gdy świąteczne stoły są wystawnie zastawione. To zachęca nas do jedzenia nawet wtedy, gdy czujemy się usatysfakcjonowani. Nasze mechanizmy kontrolujące apetyt mogą nie radzić sobie z sytuacjami stresowymi. Stres psychiczny może wywołać w organizmie złożoną reakcję. W zależności od nasilenia stresu i indywidualnej reakcji, może nastąpić wzrost lub spadek apetytu.
Photo by Artem Maltsev at UnsplashIn Addition to.Pomijając te zewnętrzne czynniki, istnieje wiele wewnętrznych mechanizmów, które mogą kontrolować głód i sytość. Możemy wyróżnić sygnały krótkotrwałe, które są wyzwalane przez posiłek lub przerwę od jedzenia. Są one pobudzane, gdy w żołądku znajduje się pokarm. Rozciąga to ściany mózgu i pobudza mechanoreceptory. Są one odpowiedzialne za to, że dzięki nim wiemy, kiedy zjedliśmy wystarczająco dużo. Sygnały długofalowe mają nam pomóc w utrzymaniu prawidłowego odżywiania, oraz prawidłowej masy ciała. Do tej grupy należą takie hormony jak leptyna czy insulina.
Leptyna to hormon, który reguluje apetyt lub sytość.
W latach 90. ubiegłego wieku odkryto bardzo ciekawe zjawisko. Doprowadziło to do serii badań i rozświetliło temat hormonalnej kontroli apetytu. Odkryto, że myszy z, defektem genetycznym powodującym niezdolność do produkcji leptyny i które jadły nadmiernie, cierpiały na bezpłodność, zaburzenia metaboliczne, a nawet cukrzycę. Zwierzęta te poddano podawaniu leptyny. Badacze stwierdzili u nich znaczną utratę wagi, poprawę wyników badań laboratoryjnych, zmniejszenie apetytu i zwiększenie wydatków energetycznych. Natomiast myszy bez tej mutacji genetycznej były zdolne do samodzielnego wydzielania hormonu i otrzymywały uzupełniającą leptynę. Te zmiany nie wystąpiły.
Obecnie wiemy więcej o leptynie, a nauka ułatwiła zrozumienie, jak ten hormon reguluje głód i sytość. Leptyna , hormon, jest wydzielana przede wszystkim z komórek tkanki tłuszczowej adipose , ale także w mniejszych ilościach przez mięśnie szkieletowe przysadkę mózgową, mózg, żołądek, sutka. Jego skutki obejmują zmniejszenie uczucia głodu i zwiększenie zapotrzebowania na energię . Wydzielany jest w rytmie dobowym. W nocy jego wzrost jest o około 30% większy niż w dzień. Jest to mechanizm, dzięki któremu nie budzimy się w środku nocy, aby zjeść posiłek i możemy spać przez wiele godzin bez jedzenia.
Photo by Louis Hansel @shotsoflouisKiedy leptyna przestaje działać?
Znamienne jest to, że ilość produkowanej leptyny jest wprost proporcjonalna do tkanki tłuszczowej. Jest to bardzo logiczna korelacja. W miarę jak nasz organizm spożywa więcej pokarmu, zmniejsza się również ilość leptyny, którą musimy wytworzyć. Spożywanie dużych ilości pokarmu. Ta naturalna obrona przed nadmierną masą ciała polega na tym, że mamy wyższy poziom leptyny. Zmniejsza to nasze apetyty i przyspiesza metabolizm. To właśnie dlatego tak wiele osób walczy z utratą wagi lub staje się otyłych.
Gdy przybieramy na wadze, nasze komórki, które powinny reagować na leptynę, zwiększają odporność na jej działanie. Zjawisko to znane jest jako leptynooporność. Jest ono również odpowiedzialne za trudności z utratą wagi. Nasz mózg przestaje reagować na nadmierną ilość tkanki tłuszczowej, pomimo posiadania wysokiego poziomu hormonu sytości - leptyny. Powoduje to, że mamy trudności z oceną, czy jedzenie, które spożywamy jest wystarczające . Jeśli jednak rozpoczniemy program odchudzający, który przynosi efekty w postaci utraty wagi, nasze ciało otrzyma mniej leptyny, ponieważ będziemy mieli mniej tkanki tłuszczowej produkującej ją. Spowoduje to zwiększenie apetytu. Wciąż nie wiadomo, jak długo trzeba czekać, by organizm stał się bardziej wrażliwy na ten hormon sytości. Ta zależność może być jedną z przyczyn efektu jo-jo, jak twierdzą niektórzy badacze.
Ten artykuł wyjaśnia więcej na temat efektu jo-jo.
Photo by Adam Jaime at UnsplashJak leptyna może pomóc nam uniknąć niedożywienia?
Jak już wspomnieliśmy, hormony są tworzone przez organizm, aby chronić nas przed otyłością i nadwagą. Ciało wyśle sygnał do niego, jeśli stężenie leptyny we krwi spadnie poniżej pewnego poziomu (około 3,0 ng/ml). Sygnał ten nakazuje mu poszukiwanie pożywienia w celu uzyskania energii . Efekt ten może być osiągnięty nawet przed redukcją tłuszczu . Niski poziom leptyny może być nie tylko hormonalnym motywatorem do spożywania większych posiłków, ale także sygnałem dla innych narządów. Spadek leptyny może powodować upośledzenie wydzielania hormonów płciowych. Mechanizm ten zapobiega zajściu w ciążę w stanie, jakim jest niedożywienie lub głód. Zaburzona jest również praca tarczycy, co prowadzi do zmniejszenia produkcji hormonów, a w konsekwencji do spadku wydatków energetycznych.
Więcej o hormonach i odczuwaniu głosu pisaliśmy w tym artykule: Dlaczego kobiety różnią się od mężczyzn... także w kwestii diety? Przyczyny wahań apetytu i inne różnice damsko-męskie
Dlaczego otyłość jest coraz większym problemem mimo ochrony hormonalnej?
Leptyna jest jednym z wielu hormonów, które nasz organizm wydziela, aby zapobiec nadmiarowi i niskiej masie ciała. Chociaż mechanizmy regulujące apetyt są bardzo zaawansowane i mają wpływ na wiele narządów nie są one przystosowane do naszego obecnego środowiska, które jest pełne bodźców mogących wywołać uczucie głodu, to jednak są one nadal ważne. Jest to luksus, którym cieszy się wiele osób w dzisiejszych czasach, ale nie jest to coś, co większość ludzi może mieć. Ważne jest, aby stworzyć pozytywne środowisko, które pomoże Ci utrzymać zdrową wagę, pomimo wszystkich pokus. Trudno jest oszukać biologię i nie czuć głodu po zjedzeniu torby chipsów lub ciasteczek. Ważne jest, aby unikać jedzenia słodkich przekąsek lub żywności, aby kontrolować apetyt. Jest to jeden z kluczowych elementów do osiągnięcia zdrowej wagi. W kolejnych artykułach omówimy dodatkowe aspekty.
www.dietly.plPopularne wpisy na blogu:
Dlaczego ciemny chleb jest lepszy niż jasny?
Do czego służy białko w organizmie
Które warzywa mają najwięcej białka?
Jak wykorzystać białko: Właściwości i rodzaje białek
Jakie są potencjalne zagrożenia związane z niedoborem białka?
Co wpływa na kaca na imprezowym kompendium wiedzy?
TOP 5 Dieta dla mam - catering dietetyczny w ciąży
Porady dietetyka na temat tego, co jeść w ciąży
Jak schudnąć z dietą - co jeść i jak stosować?
Przepisy na 4 zimowe desery, w zdrowej wersji
Naturalne afrodyzjaki: Czy działają? Jak zwiększyć swoje libido
Kiedy wskazane jest przyjmowanie probiotyku? Przy antybiotykoterapii i innych terapiach
Czym jest nietolerancja laktozy i jak można ją leczyć? Jak rozpoznać objawy, diagnozować i jak się odżywiać.
Co właściwie oznacza korpuskularność?